Facebook Pixel

Mahabharata in Khmer Art and Society

Download the Presentation

Abstract:

Mahabharata is the longest epic in India that was compiled by Vyasa Hermit and was written down by Ganesha. Mahabharata existed in Cambodia since pre-Angkor era and became more 41and more well-known during Angkor era. We can see relief scenes from Mahabharata, depicted in standing group statues in Prasat Chen from Koh Ker, on pediment in Banteay Srey, gallery bas relief in Baphuon and Angkor Wat. Even after the Angkor era, Mahabharata has been lost from Khmer society, there is still evidence and influence of the epic remains in Khmer society until now. Since Mahabharata is not remembering in story telling like Reamker (Ramayana of Khmer version), there are not that many Khmer know Mahabharata in detail and manage to explain on Khmer art remains till now; that is the reason that our speaker, Sovannrath Var, chose the topic to present so that we can understand the epic better that has connection with Khmer Art and Society, also to get the philosophy from Mahabharata.

មហាភារតៈ គឺជាស្នាដៃរឿងទេវកថា ដែលសរសេរជាពាក្យកាព្យ ដ៏ល្បី និងចំណាស់មួយរបស់ឥណ្ឌា ដែលត្រូវបានចងក្រងដោយ ឥសី Vyasa និងកត់ត្រាដោយ Ganesha ។ រឿងមហាភារតៈ  មាន​វត្តមាន​នៅ​លើ​ទឹកដី​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង តាំងតែពីសម័យមុនអង្គរ និង​កាន់តែ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​​ខ្លាំងឡើង​នៅ​សម័យអង្គរ។ យើងអាចមើលឃើញឈុតឆាកនៃរឿងនេះ តាមរយៈរូបបដិមា នៅប្រាសាទចិននៅក្រុមប្រាសាទកោះកេរ ហោជាងនៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី ចម្លាក់ក្រឡោតទាបនៅតាមថែវនៃប្រាសាទបាពួន និងប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ទោះ​ជា​ក្រោយ​ពីនោះ​មក​ រឿងមហាភារតៈ ​ត្រូវ​បានបាត់បង់​ពីសង្គមខ្មែរ​យើង​ទៅហើយ​ក៏ដោយ ក៏​តឹកតាង និង​ឥទ្ធិពល​របស់​រឿងនេះ​ នៅ​បន្ត​សេសសល់​នៅ​ក្នុង​សង្គមខ្មែរ​ជារៀង​រហូត​មក។ ដោយហេតុថា​រឿង​មហាភារតៈ ភាគច្រើនមិន​ត្រូវ​បាន​គេចងចាំ​ដូច​សាច់​រឿង​រាមកេរ្តិ៍ (រឿងរាមាយណៈ ជាភាសាខ្មែរ) ដូច្នេះហើយ មាន​ជនជាតិខ្មែរ​យើង​មិន​ច្រើនទេ ដែល​យល់ដឹង​ពីរឿងមហាភារតៈនេះ ហើយ​ចំនួន​អ្នក​ដែល​អាច​បកស្រាយ​ពីស្នាដៃ​សិល្បៈខ្មែរ តាំងពី​សម័យអង្គរ​ទាក់ទង​ទៅនឹង​រឿងនេះ ក៏​កាន់​តែ​មាន​តិច​តួច​ស្តួចស្តើង​ទៅទៀត។  ដោយសារ​តែមូលហេតុនេះ​ហើយ ទើប​វាគ្មិនរបស់យើង គឺលោក វ៉ា សុវណ្ណរដ្ឋ​ ​រៀបចំធ្វើបទបង្ហាញនេះឡើង ដើម្បី​បញ្ជ្រាប​ការយល់ដឹង​ឲ្យកាន់តែប្រសើរ អំពីទំនាក់ទំនងនៃដំណើររឿងមហាភារតៈ នៅក្នុងសិល្បៈ និងសង្គមខ្មែរ ក៏ដូចជាស្វែងយល់នូវទស្សនវិជ្ជានិង ខ្លឹមសារអប់នៃរឿងនេះ ។ 

 

Bio:

Speaker: Sovannrath Var studied Computer Science and Telecommunication in Institute of Technology of Cambodia (ITC), and then he proceeded to his Master’s degree in Politecnico di Torino, Turin, Italy. He has been teaching in ITC for several years. Now he is working as a Data Analysis with a private company in Phnom Penh with a keen interest in art, culture and history. He has translated two books such as World Architecture and New World Wonders, and has volunteered translating comics books on topics of 100 Science History topics from Thai to Khmer that were published under Sipar. Sovannrath has been a part of the Mahabharata book launch, translated by Mr. Thon Hin, supported by the India Embassy in Cambodia. He was the contact person between Mr. Thon Hin and the head of the education center in the Embassy of India, for preparing the book launch that took place in Royal University of Phnom Penh in 2018. Sadly, Mr. Thon Hin passed away in 2019. You can read his detailed bio here. With the keen interest in Mahabharata, he wants this epic to be perceptible to new generations in Cambodia. Since the good version of Mahabharata was already authentic translated by Mr. Thon Hin, therefore, Sovannrath has a volunteer role to spread more about the existence of the epic in Khmer to the people that may haven’t known about that. He also has his own blog sharing knowledge on art, culture & history (https://sovannrath.wordpress.com/) and has shared his cultural topic with Khmerenaissance (https://www.yosothor.org/publications/khmer-renaissance/chapter-three/combat-phim-thoriyothon.html). Until now he still keeps learning and researching on Mahabharata related to Khmer art and society.

វ៉ា សុវណ្ណរដ្ឋ សិក្សាផ្នែកវិស្វករព័ត៌មានវិទ្យា ពីសាលាតិចណូ និងរៀនបន្តបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ផ្នែក Software Engineering ពីសាលា Politecnico di Torino ប្រទេសអុីតាលី ។ លោក ធ្លាប់ធ្វើជាគ្រូបង្រៀនផ្នែកកុំព្យូទ័រ នៅសាលាតិចណូ​ អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ សព្វថ្ងៃ លោកកំពុងធ្វើការផ្នែក Data Analysis នៅក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ ហើយគាត់មានចំណាប់អារម្មណ៍ជាពិសេស ទៅលើផ្នែកសិល្បៈ វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ សុវណ្ណរដ្ឋ ធ្លាប់បានបកប្រែ និងចងក្រងសៀវភៅ ចំនួនពីរក្បាល ដែលមានចំណងជើងថា ស្ថាបត្យកម្មសកល និង អច្ឆរិយវត្ថុថ្មីរបស់ពិភពលោក និងបានចូលរួមក្នុងការងារស្ម័គ្រចិត្ត បកប្រែសៀវភៅឈុតប្រវត្តិសាស្ត្រ ស្តីអំពី ១០០ ប្រវត្តិវិទ្យាសាស្ត្រ ពីភាសាថៃ មកជាភាសាខ្មែរ បោះពុម្ពដោយអង្គការស៊ីប៉ា ។  លោកធ្លាប់បានចូលរួមរៀបចំការសម្ពោធសៀវភៅ មហាភារតៈ ជាភាសាខ្មែរ បកប្រែដោយលោក ធន់ ហ៊ិន​ ក្រោមការគាំទ្ររបស់ស្ថានទូតឥណ្ឌា ប្រចាំនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ លោកក៏ជាបុគ្គលមួយរូប ដែលមានទំនាក់ទំនងល្អ ជាមួយលោក ធន់ ហ៊ិន និងនាយកមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ នៃស្ថានទូតឥណ្ឌា នៅក្នុងការរៀបចំពិធីសម្ពោធសៀវភៅនេះ ដែលបានរៀបចំឡើងនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ជាអកុសល មួយឆ្នាំបន្ទាប់មក លោក ធន់ ហ៊ិន បានទទួលមរណភាពនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ សូមស្វែងរកជីវប្រវត្តិរបស់លោក ធន់ ហ៊ិន នៅក្នុងតំណភ្ជាប់នេះ ។ ជាមួយនឹងចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ទៅលើរឿងទេវកថាដ៏អស្ចារ្យមួយនេះ លោកមានបំណងចង់ឲ្យរឿងនេះ បានជ្រួតជ្រាបនៅក្នុងស្រទាប់យុវជនខ្មែរនាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ។ ដោយហេតុថា រឿងមហាភារតៈ ត្រូវបានបកប្រែដោយ លោក ធន់ ហ៊ិន រួចរាល់ហើយនោះ ដូច្នេះ សុវណ្នរដ្ឋ បានដើរតួនាទីស្ម័គ្រចិត្ត ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយរឿងដែលបានបកប្រែជាភាសាខ្មែរនេះ ឲ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយ ទៅដល់ប្រជាជនដែលប្រហែលជាមិនទាន់បានដឹងអំពីរឿងនេះនៅឡើយ។ លោកក៏មាន Blog ផ្ទាល់ខ្លួន ដែលចែករំលែកចំណេះដឹងអំពី សិល្បៈ វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ (https://sovannrath.wordpress.com/) ព្រមទាំងបានចែករំលេកប្រធានបទវប្បធម៌ របស់គាត់ជាមួយ Khmerenaissance https://www.yosothor.org/publications/khmer-renaissance/chapter-three/combat-phim-thoriyothon.html ។ បច្ចុប្បន្ន លោកនៅតែបន្តសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងស្វែងយល់ អំពីទំនាក់ទំនង​ នៃរឿងមហាភារតៈ ជាមួយនឹងសិល្បៈ និងសង្គមខ្មែរ។

Moderator: Samedy Suong, CKS Deputy Director

កញ្ញា ស៊ួង សាម៉ឺឌី នាយិការងមជ្ឈមណ្ឌលខេមរសិក្សា

Disclaimer: The opinions expressed in the publications and through webinars are solely those of the authors or speakers. They do not purport to reflect the opinions or views of The Center for Khmer Studies, Inc. The designations employed in the publications and through the webinars, and the presentation of material therein, do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of The Center for Khmer Studies, Inc. as to the matters discussed therein. The responsibility for opinions expressed in the publications and webinars are solely those of the authors or speakers, and the publication does not constitute an endorsement by The Center for Khmer Studies, Inc. of the opinions, views or issues discussed therein.

Share!

25 Years of CKS

Click for our
Students

Stay in touch

Subscribe to our newsletter for CKS updates.

Our website uses cookies to help ensure you have the best experience while visiting khmerstudies.org.