អំពី
នៅស្រុកខ្មែរ គំនិតបង្កើតវចនានុក្រម បានផ្តួចផ្តើមឡើងដោយអាណាព្យាបាលបារាំងនៅឆ្នាំ ១៩១៥ ។ ក្នុងឆ្នាំដដែល ព្រះមហាក្សត្រ បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យលេខ ៦៧ ចុះថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ដើម្បីទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការចំពោះកិច្ចការនេះ ។ ក្រោយមកបន្ទាប់ពីបានបោះពុម្ពតាំងពីគ្រាទី១ រហូតដល់ទី៥ វចនានុក្រមបានក្លាយជាឧបករណ៍ដ៏ចាំបាច់សម្រាប់ទាមទារអធិបតេយ្យភាពជាតិ និងជាតំណាងឲ្យអត្តសញ្ញាណរបស់រដ្ឋវ័យក្មេងដែលទើបតែទទួលបានឯករាជ្យ (១៩៥៣) ។ ក្រុមបញ្ញវន្តសម័យថ្មីចាត់ទុកវចនានុក្រមនេះជាមូលដ្ឋានសម្រាប់បង្កើតមនោគមវិជ្ជាជាតិ និងបានទទួលស្គាល់សៀវភៅមួយនេះ ថាជាតំណាងឲ្យភាសា និងជាក្បួនសម្រាប់ការសរសេរ ។ ការស្រាវជ្រាវនេះមានគោលបំណងស្រាយបំភ្លឺនិងស្វែងយល់អំពីតួនាទីនៃវចនានុក្រមដែលលើកឡើងខាងលើ អំពីហេតុផលដែលគេចាត់ទុកថាជាមូលដ្ឋានសម្រាប់លើកកម្ពស់មនោគមវិជ្ជាជាតិ ៖ « រដ្ឋមួយ ប្រជាជាតិមួយ ភាសាមួយ » (ខ្មែរ) ។ យើងនឹងព្យាយាមយល់អំពីដំណើរអោបក្រសោបយកវចនានុក្រមនេះដោយឥស្សរជនកម្ពុជា ដោយបានចាត់ទុកវាជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ទៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់ពួកគេ ។
ជីវប្រវត្តិ
វាគ្មិនកិត្តិយស៖ អ្នកស្រី នង ម៉ានី ជាអ្នកស្រាវជ្រាវថ្នាក់បណ្ឌិត មជ្ឈមណ្ឌលខេមរសិក្សា ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើការក្នុងគម្រោង MANUSASTRA នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ និងជានិស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិត ផ្នែកភាសាវិទ្យានៃវិទ្យាស្ថានជាតិភាសានិងអារិយធម៌បូពា៍ប្រទេស (INALCO) នៅទីក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំង ។ ការងារស្រាវជ្រាវរបស់គាត់ផ្តោតសំខាន់លើវចនានុក្រមខ្មែរនៃវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ សម្រាប់ជាមូលដ្ឋានក្នុងការពិចារណាអំពីដំណើររៀបចំ និងកំណត់ក្បួនច្បាប់ទៅលើភាសានៅកម្ពុជា តាំងពីដើមសតវត្សទី២០ ។ ក្រៅពីការសិក្សាទៅលើសៀវភៅវចនានុក្រមបោះពុម្ពគ្រាទី៥ ការងារនេះក៏មានទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយ ភាសា ដែលបានអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពេញមួយសតវត្សរ៍ទី ២០ និងរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
អ្នកសម្របសម្រួល៖ កញ្ញា ស៊ួង សាម៉ឺឌី នាយិការងមជ្ឈមណ្ឌលខេមរសិក្សា
Abstract:
In Cambodia, the initiative to create a unilingual dictionary came from the colonial administration in 1915. The King himself officially supported its creation with Royal Promulgation no. 67, issued the same year. The dictionary very quickly became the main instrument for asserting national sovereignty, and later became the foundation of the identity of the young nation-state that had just gained its independence (1953). Contemporary intellectuals regard this dictionary as the foundation for developing national ideology; it is recognized as a monument of language and normative writing. It is the guarantor of the memory of the Khmer language and can under no circumstances be subject to debate.
The aim of this research is to shed light on and understand the status of this dictionary as a means of promoting the national ideology of “One State, One People, One Language” (Khmer). There is an investigation on the process of appropriation of this dictionary by the Cambodian elite, which finds it necessary to equip itself with a linguistic instrument in order to form a body.
Bio:
Speaker: Mrs. Many Norng is a CKS Dissertation Fellow in 2023 and currently working in the MANUSASTRA program at RUFA and a PhD candidate in linguistics at INALCO, in Paris. Her research focuses mainly on the unilingual Khmer dictionary of the Buddhist Institute of Phnom Penh – which is both a monument of Khmer lexicography, a standardization tool spanning the 20th century and a valuable testimony to the history of lexicography in Cambodia. It is a work that essentially concerns lexicography, lexicology and dictionary, as well as in terms of the linguistic policies pursued in Cambodia throughout the 20th century and right up to the present day.
Moderator: Ms. Samedy Suong, CKS Deputy Director.
